Historie



Het ontwerp
De aanleg

Het Ontwerp

De ontwerper van Schoonoord-Zeist is niet bekend. Tot voor enige tijd werd
aangenomen dat het park ontworpen was door J.D. Zocher jr., die omstreeks
1820 zijn loopbaan begon (J.D. Zocher sr. was in 1817 overleden).
Daar zijn evenwel geen bewijzen voor.


Er zijn evenwel aanwijzingen dat het om Hendrik van Lunteren zou gaan.
Hendrik van Lunteren was een Utrechtse landschapsarchitect,
(1780 - 1848) die werkte vanaf ongeveer 1803.


Hij was geboren als zoon van de tuinman van het landgoed Schoonoord
in Doorn.Hij genootbescherming van de eigenaar van het landgoed,
Hendrik Schwellengrebel. Toen deze in 1803 stierf, liet hij de jonge Hendrik
een bedrag na om een eigen bedrijf als bloemist te beginnen. Hij erft ook
de hele botanische verzameling in de kas, vele planten, zoveel
stekken als hij nodig heeft, boeken, tekeningen en platen, en al zijn kleren.
En dat terwijl zijn vader 50 gulden erft.


Met het geld begint Hendrik van Lunteren een bedrijf als bloemist en
boomkweker in Utrecht, onder de fraaie naam “Flora’s hof”. In deze
periode maakt hij ook een studiereis van een jaar naar Engeland,
waar hij kennis maakte met de landschapsparken in dat land.


Het park Schoonoord in Doorn ging over in de handen van een verre neef
van Schwellengrebel, J.C. van Romond. Diens halfbroer, Otto van Romondt,
besluit omstreeks 1815-1820 te verkassen naar een plekje dichterbij Utrecht,
en sticht daar een huis met park dat hij dezelfde naam geeft, Schoonoord.


Dit is uiteraard geen bewijs dat Otto Hendrik van Lunteren ingeschakeld heeft
voor de aanleg van huis en park.


Maar Zocher Sr. was net dood, en Zocher jr. (1791-1870) was 24 jaar in 1815,
en net aan het begin van zijn loopbaan, terwijl Van Lunteren een ervaren
parkarchitect was, en bovendien een binding had met Schoonoord-Doorn.


Dat betekent dat er redenen zijn om in de richting van Hendrik van Lunteren
te gaan zoeken, terwijl er geen enkele reden is om aan Zocher jr. te denken.


De hypothese is dan ook dat het om een park van Hendrik Van Lunteren gaat.
Andere werken van Hendrik van Lunteren in de omgeving zijn:


In de geschiedschrijving is het werk van Van Lunteren wat achtergebleven
vergeleken bij het werk van de verschillende Zochers.
(V. Groningen, 1999)



De aanleg

Op een kaart van 1805 uit het Utrechts archief (afb. 16) staat het perceel
waarop nu de buitenplaats Schoonoord ligt, aangegeven als een stuk
akkerland. Op een kaart uit 1827 (afb 17) is op dezelfde plaats een
buitenplaats met parkaanleg te zien, ook al zijn de details van deze kaart
niet betrouwbaar. Ook de eerste kadastrale kaart, uit dezelfde periode,
laat zien dat er een huis met park lag. Otto van Romondt kocht in 1815
de boerderij De Preekstoel. Hij liet daar tussen 1818 en 1820 de buitenplaats
Schoonoord aanleggen, en gaat er wonen.